چهل سال جهاد با ارایه خدمات درمانی و آموزشی

ایسنا علوم پزشکی تهران – کیاوش حافظی: جهاد دانشگاهی دو سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به ضرورت زمان خود تاسیس شد. اما حالا در چهل سال این نهاد مولود انقلاب، نیاز به جهاد دانشگاهی نه تنها کاهش پیدا نکرده است بلکه اتفاقا بیش از پیش احساس می شود. جهاد در اقصی نقاط کشور واحدهای سازمانی زیادی دارد اما در میان همه واحدهای جهاد دانشگاهی باید فعالیت های واحد این سازمان در دانشگاه علوم پزشکی تهران را به طور جداگانه بررسی کرد. کمتر کسی است که اسامی، ایسنا، ایسپا، پژوهشکده معتمد (درمان بیماری های برست) و … را نشنیده باشد. اما بی تردید کمتر کسی است که بداند همه این مراکز در اتاق موسوم به 101 جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران (ساختمان اداری دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران) پایه گذاری شده است.

ایسنا از علوم پزشکی شکل گرفت

شاید بد نباشد ابتدا از خودمان شروع کنیم. ایده تاسیس خبرگزاری ایسنا در واحد علوم پزشکی تهران بیرون آمد. ایده ای که بکر بود و در کنار راهبری ابوالفضل فاتح، رئیس پیشین جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران توانست این رسانه را در همان سال اول در صدر همه رسانه ها بنشاند. ابوالفضل فاتح این رسانه را با شعار هر دانشجو، یک خبرنگار تاسیس کرد. ایده ایسنا نه تنها در زمان خود جدید بود بلکه هنوز که بیش از 20 سال از تولد این خبرگزاری می گذرد، می توان آن را معتبرترین رسانه ایران خواند. بعد از راه اندازی ایسنا بود که خبرگزاری های دیگری با الهام از ایسنا شکل گرفتند. همانطور که ابوالفضل فاتح گفته بود «این رسانه برای اولین بار خبرگزاری را از یک رسانه‌ با واسطه مطبوعات به رسانه‌ای بی‌واسطه و دارای سایت اینترنتی تبدیل کرد که مورد توجه سایر رسانه‌ها نیز قرار گرفت. مدل‌های خبرنویسی مختلفی در ایسنا مورد توجه قرار گرفت که همه مورد تشویق متخصصان آن بود. پوشش لحطه به لحظه، تعریف عکس خبری و تاسیس سرویس‌های تخصصی خبری از کارهایی بود که ایسنا شروع کرد.»

تصویر ایران در دستان جهاد

پیش بینی رفتار افراد جامعه در حوزه های مختلف نیازمند شناخت افکار عمومی است، از این رو در جهان مراکز مختلفی با عنوان افکار سنجی تشکیل شده اند تا با روش نظرسنجی تصویر جامعه خود را به دولت یا دیگر نهادها ارائه دهند. در ایران ایسپا (مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران) یکی از شناخته شده ترین و معتبرترین مراکز نظرسنجی است؛ بیش از پنج هزار پرسشگر در 31 استان کشور دارد و تا کنون بیش از دو هزار و 500 نظرسنجی در زمینه های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در سطوح مختلف محلی، منطقه ای و ملی انجام داده است. به یادماندنی ترین نظرسنجی ایسپا، پیش بینی نتیجه انتخابات ریاست جمهوری سال 96 بود که با کمتر از یک درصد خطا اتفاق افتاد. ایسپا اکنون 19 ساله است و شکل گیری آن مثل خبرگزاری ایسنا از اتاق 101 کلید زده شد.

کابوس قطع عضو بیماران دیابتی به پایان می رسد

قطع عضو تا چندی پیش همیشه یکی از کابوس های بیماران مبتلا به زخم های مزمن اندام تحتانی مثل زخم های مزمن پای دیابتی و یا وریدی بود. پژوهشکده فناوری های زخم و ترمیم بافت (یارا) و مرکز درمانی زخم جهاد علوم دانشگاهی علوم پزشکی تهران که در سال 94 تاسیس شدند سهم مهمی در کاهش موارد قطع اندام تحتانی به دلیل زخمهای مزمن را برداشته اند. این مرکز با ترکیبی از گروه های مختلف پزشکی مختلف بر اساس جدیدترین و موثرترین دستورالعمل های مدیریت زخم‌های مزمن سعی دارد طول درمان بیماران مبتلا به زخم‌های مزمن از جمله زخم‌های دیابتی و وریدی را کاهش دهد. این مرکز به صدها پزشک و پرستار آموزش داده است که اگر هر یک از آنها از قطع عضو یک نفر جلوگیری کرده باشند یارا نقش مهمی در سلامت جامعه ایفا کرده است.

درمان بیماری های پستان

جهاد دانشگاهی در سال ۱۳۷۵ فعالیت خود را با محوریت درمان بیماران، پژوهش و آموزش در زمینه سرطان پستان آغاز کرد. در این پژوهشکده که با نام «پژوهشکده سرطان معتمد» هم شناخته می شود، تمام تخصص های لازم برای درمان بیماری های مروبط به پستان وجود دارد. هرچند این مرکز بعد از توسعه از جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی تهران جدا شد اما همچنان به عنوان قطب علمی سرطان پستان در کشور و خاور میانه شناخته شود. پلی کلینیک فوق تخصصی پژوهشکده پستان سالانه بیش از 150 هزار مراجعه کننده از سراسر ایران و کشورهای همسایه دارد و توانسته گام موثری برای کنترل بیماری های پستان و کاهش مرگ و میر زنان بردارد.

امداد و فوریت های پزشکی از جنگ تا کنون

وقتی از فعالیت های چشم گیر جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران صحبت می شود نمی توان آموزش های امداد و فوریت های پزشکی را از قلم انداخت. از همان ابتدای تاسیس جهاد دانشگاهی، در واحد علوم پزشکی تهران امدادگری و فوریت های پزشکی آموزش داده می شود و از این رو باید آن را باسابقه ترین فعالیت جهاد واحد علوم پزشکی تهران دانست. علت شکل گیری آموزش های امداد و فوریت های پزشکی به دفاع مقدس برمی گردد؛ رزمندگان برای دفاع از سرزمین خود به جبهه های جنگ می رفتند. جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی تهران نیز آموزش های امدادی خود را به راه انداخت تا دانشجویانی که برای کمک به رزمنده ها پا به جبهه می گذارند بتوانند در زمان ها لازم به مجروحان کمک کنند. ناگفته نماند که در برخی کشورهای توسعه یافته آموزش امدادگری و فوریت های پزشکی جزء آموزش های لازم به همه شهروندان به شمار می‌رود.

از ارتودنسی تا کاشت دندان

ایمپلنت یا کاشت دندان در ایران برای نخستین بار در جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی تهران انجام شد. دندانپزشکان مرکز دندان پزشکی جهاد دانشگاهی افرادی باتجربه، باسابقه و عموما هیئت علمی دانشگاه‌های تهران هستند. جهاد دانشگاهی علاوه بر ارائه خدمات درمانی به هزاران دندان پزشک آموزش کاشت دندان را داده است. از دیگر آموزش‌های مهم دندان پزشکی جهاد علوم پزشکی تهران باید به ارتودنسی اشاره کرد. زمانی که جهاد دانشگاهی وارد مقوله ارتودنسی و آموزش آن به دندان پزشکان شد، تعداد دندانپزشکان متخصص ارتودنسی در سراسر کشور بسیار کم بود. بعد از گذشت زمان و مهمتر شدن موضوع بهداشت دهان و دندان تقاضا برای ارتودنسی در جامعه بالا رفت که در این زمینه جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران در دسترسی بیشتر به این خدمات نقش به سزایی دارد. کلینیک دندانپزشکی جهاد دانشگاهی اکنون نیز در دو بخش مجزا برای اطفال و بزرگسالان، خدمات ارائه می کند.

جهاد 10 سال پیش از شیوع کرونا؛ در منزل بمانید

بعد از آنکه ویروس کرونا در کشور شیوع پیدا کرد و در خانه ماندن دغدغه عموم افراد جامعه شد اپلپکیشن های ارائه دهنده خدمات پزشکی مورد توجه قرار گرفتند. اما شاید ندانید که جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی تهران پیش از هر کس دیگری این ایده را عملی کرده بود. مرکز «دم» یا درمان در منزل جهاد دانشگاهی در سال 78 که فضای مجازی وضعیت امروزی را نداشت تاسیس شد و در سراسر تهران ولو در روزهای تعطیل به صورت 24 ساعته خدمات ارائه می کرد. اکنون 50 هزار مشترک با تماس با شماره پنج رقمی 64064 از خدمات این مرکز استفاده می کنند البته بخش اعظمی از مشترکان را سالمندانی که توان حرکت ندارند تشکیل می دهد. مرکز دم به طور متوسط ماهانه پنج هزار اعزام دارد که از جمله خدمات آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پزشک عمومی و متخصص (نورولوژی مغز و اعصاب، داخلی، تغذیه، اعصاب و روان، جراحی، عفونی، اطفال، ارتوپدی، قلب، ارولوژی و …)

• خدمات پرستاری و نوار قلب (سونداژ،تزریقات، وصل سرم، پانسمان،زخم بستر و …)

• خدمات پانسمان زخم های فشاری ،دیابتی با تیم مجرب متشکل از پزشکان و پرستاران دوره دیده به شیوه های پانسمان نوین

• فیزیوتراپی،کاردرمانی،گفتار درمانی و ماساژدرمانی

• فروش و اجاره تجهیزات پزشکی (تخت،ویلچر،واکر،اکسیژن،ساکشن و …)

• دندانپزشکی (با یونیت کامل دندانپزشکی در منزل)

• رادیولوژی دیجیتال و سونوگرافی (پرتابل در منزل)

• اکو کاردیو گرافی قلب (پرتابل در منزل)

• طب سنتی و مکمل (حجامت،ماساژ درمانی سوئدی برای رفع اسپاسم عضلانی،ماساژ رفلکسوزون تراپی (کف پایی) ماساژ ریلکسیشن و …)

• شنوایی سنجی, نصب سمعک در منزل

• انجام آزمایشات و نمونه گیری خون و ادرار

• فتوتراپی (درمان زردی نوزادان)

• آمبولانس

• چکاپ کامل و دوره ای (فردی و گروهی)

• مراقبت از سالمند و کودک

کلینیک مورد علاقه عموم

مدتهاست که حوزه زیبایی و پوست یکی از پرطرفدارترین حوزه های پزشکی است. مرکز خدمات تخصصی پوست، مو و لیزر جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران فعالیت خود را از سال 1380 به​ صورت محدود آغاز کرد. این مرکز اکنون با شش متخصص پوست و مو که دارای بورد تخصصی و عضو هیئت علمی هستند هرگونه خدمات درمانی، جراحی و لیزر ارائه می کند. در این مرکز پروژه​های تشخیصی و درمانی متعددی اجرا شده است که برخی از این پروژه​ها در سطح بین​المللی هم مطرح شده اند. این مرکز به تجهیزات نوین لیزر پزشکی مجهز  است و خدماتی مثل کاشت مو، لیزر جراحی، جراحی​های سبک پوستی، انجام تزریق​های تخصصی، لیزر ضایعات مخاطی، لیزر جوانسازی پوست مشاوره انجام می دهد.

درمان واریس در 45 دقیقه

کلینیک واریس از دیگر کلینیک های جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی تهران است. این کلینیک از سال 95 آغاز به کار کرده است. در این کلینیک از روش های نوین و کم تهاجمی با جای جراحی باز استفاده می شود. این روشها که نیاز به بیهوشی ندارند و در کلینیک واریس انجام می شوند. در این روشها از امواج رادیویی، فوم و مواد شیمیایی برای بستن رگ های گشادشده واریسی استفاده می شود. مهمترین مزایای روش های درمانی جدید واریس هزینه پایین تر، بستری نشدن بیمار، درد کمتر، استفاده نکردن از آنتی بیوتیک هاست. این روش ها 45 دقیقه زمان می برد و بیمار بلافاصله بعد از عمل می تواند به فعالیت عادی خود ادامه دهد.

آلرژی به صورت تخصصی درمان می شود

جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران با همکاری جمعی از اساتید مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی دانشگاه علوم پزشکی تهران کلینیک فوق‌تخصصی آلرژی را تأسیس کرده است. در این کلینیک بیماران مبتلا به آسم، رینیت آلرژیک، سرفه مزمن، آلرژی غذایی و دارویی، گزش حشرات و آنافیلاکسی، کهیر و آنژیوادما و … ویزیت می شوند. کلیه تستهای تشخیصی نیز انجام می شود. در این کلینیک تمامی خدمات توسط  پزشکان فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی انجام می شود.

نکوداشت درس و استاد به دست دانشجو

با وجود آنکه به دستاوردهای تخصصی جهاد دانشگاه علوم پزشکی تهران اشاره شد، اما اعضای جهاد واحد معتقدند نگاه فرهنگی مجموعه باعث شکل گیری فعالیت های علمی و تخصصی شده است. جهاد دانشگاهی همه سرمایه اش را منابع انسانی خود می داند. با این نگاه، عملکرد فرهنگی بسیار مهمی در کارنامه جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران دیده می شود؛ نکوداشت مقام استاد همایشی است که برای 19 سال به صورت مداوم با هدف تجلیل از اساتید دانشگاه علوم پزشکی تهران و مقام علم برگزار می شود. از سال گذشته این دانشجویان هستند که در انتخاب اساتید برگزیده خود نقش بیشتری ایفا می کنند. معاونت فرهتگی جهاد دانشگاهی واحد، دو هیات «انتخاب» و «داوران» را تشکیل داده است. هیات انتخاب از روسای هر دانشکده، اساتید برگزیده دوره های قبل و دانشجویان تشکیل می شود که لیستی از استادان پیشنهادی تهیه می کنند. هیات داوران که وظیفه نهایی را برعهده دارد از دانشجویان تشکیل شده است. دانشجویان بر اساس 15 شاخص، اساتید برگزیده را انتخاب می کنند.

ژنتیک: جهاد امروز برای آینده بهتر

آنچه در بالا به آن اشاره شد تنها بخشی از فعالیت های موثر جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی تهران در سطح جامعه بود. انتشار فصل نامه های متعدد علمی پژوهشی، برگزاری همایش های بین المللی، آموزش به مراقبین و رابطین بهداشت مدارس شهر تهران در حوزه های مختلف و … از دیگر فعالیت های موثر این سازمان است.

جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی تهران با سابقه ای که از خود به جا گذاشته این روزها طرحی ملی بر دوش خود گذاشته است. این مجموعه با سازمان بهزیستی کشور تفاهم نامه ای برای غربالگری معلولان کشور منعقد کرده است در این طرح قرار است ژن خانواده هایی که دو معلول یا بیشتر دارند بررسی شود. بعد از انجام این کار نقشه ژن های معلوب به دست خواهد آمد که می تواند به کاهش معلولیت در کشور منجر شود.  بازوی اجرایی این پروژه مرکز فوق تخصصی ژنتیک پزشکی است که در آن علاوه بر انجام آزماش های ژنتیکی، تشخیص بیماری های ژنتیکی و مشاوره های پیش از ازدواج و بارداری ارائه می شود.

چرا جهاد دانشگاهی شکل گرفت؟

اما چرا جهاد دانشگاهی شکل گرفت؟ این روزها فضای کسب و کار بیش از همه به نوآوری و خلاقیت که ویژگی های استارتاپی هستند بها می دهد. ایده تاسیس جهاد دانشگاهی نیز در زمان خود خلاقانه و نوآورانه بود. جهاد دانشگاهی این ویژگی را دارد که همیشه روند شکل گیری و رشد و توسعه خود را به یاد می آورد. به همین خاطر از هرگونه ایده خلاقانه و نوآورانه حمایت می کند. جهاد دانشگاهی در سالهایی که در ایران مراکز رشد یا شتابدهی وجود نداشت این ویژگی ها را در خود داشت  و امروز به یکی از مهمترین سازمان هایی تبدیل شده است که با حمایت از ایده های استارتاپ ها فضا را برای تبدیل شدن آنها به شرکت های اقتصادی فراهم می کند و به نوعی حلقه واسطه بین دانشگاه و صنعت تبدیل است.